Sa više od 260 hiljada stanovnika, Banja Luka je najveći i najrazvijeniji grad u Republici Srpskoj. Grad se proteže uz obale rijeke Vrbas, a u nju se ulijevaju još tri rijeke: Suturlija, Crkvena i Vrbanja, pa se zato može slobodno reći da Banja Luka leži na četiri rijeke !

U ovom kraju, živjelo je veliko ilirsko pleme Mezeji. Tek IX godine nove ere, ove krajeve je osvojio rimski vojskovođa Germanikus. Tokom VI i VII vijeka ovo područje naseljavaju Sloveni. Pod današnjim imenom Banja Luka se prvi put pominje 4. februara 1949. godine. U Banja Luci su oduvijek živjeli pripadnici više nacija i konfesija, a Srbi su bili apsolutni većinski narod.

Godine 1528. Banja Luku su okupirali Turci. Dana, 31. jula 1878. godine, shodno odluci velikih sila na Berlinskom kongresu, austrougarske čete zauzele su Banja Luku i njome vladale sve do novembra 1918. godine.

Tokom XVI i XVII vijeka, grad se, zbog strategijskog položaja dosta brzo razvija. Početkom XVII vijeka u Banja Luci, koja tada ima oko 20 hiljada stanovnika, proradila je prva kafana, znatno ranije nego u mnogim drugim evropskim gradovima.

U to vrijeme u Banja Luci radi 400 trgovina, a grad ima oko 4 hiljade kuća. Veliki požar 1688., 1724. i 1878. godine, nanije su ogromne štete Banja Luci.

Kuga je gradom harala 1690., 1732., i od 1813. do 1818. godine. Po zlu je ostala upamćena kuga 1732. godine, kada je umrlo oko 7 žitelja Banja Luke.

Telefonsku vezu Banja Luka je dobila 1869. godine, a 1873. godine u rad je puštena prva željeznička pruga, koja je povezivala Banja Luku i Dobrljin, u dužini od 104 kilometra.

Sredinom XIX vijeka u Banja Luci je podignuta fabrika piva, ciglana, fabrika tkanina, izgrađena je pilana, a ubrzo i prva hidroelektrana.

Poslije završetka Prvog svjetskog rata, Banja Luka postaje administrativni centar Vrbaske banovine. Tada se podižu monumentalne zgrade: Banski dvor, Banska uprava, Hipotekarna banka, Saborna pravoslavna crkva, zgrada Narodnog pozorišta, Doma zdravlja...

Banja Luka je od 1941. fo 1945. godine bila nasilno u sastavu monstruozne državne tvorevine NDH i mnogi njeni građani svoj život su ostavili na braniku otadžbine ili su svirepo umoreni u logorima Jasenovac, Stara Gradiška...

U samom gradu ustaše su nožem, sjekirom i maljem u Drakuliću i okolnim naseljima zvjerski više od 2900 ljudi, među njima najviše žena, djece i staraca. Banja Luka je iz Drugog svjetskog rata izašla, porušena, poharana sa dubokim životnim ožiljcima.

U minulih pola vijeka, Banja Luka doživljava pravu razvojnu ekspanziju. Postaje privredni, kulturni, univerzitetski i sportski centar širom područja. Sa izgradnjom velikih stambenih naselja i gradske infrastrukture podignuta su moderna industrijska preduzeća (čajavec, Incel, Jelšingrad, Bosna...) koji Banja Luku povezuju sa evropskim i svjetskim tržištem.

Banja Luka leži u tektonskoj uvali u podnožju Starčevice i Ponira u pravcu jugozapad-sjeveroistok, na nadmorskoj visini od 163 metra na 44 stepena i 96 minuta sjeverne dužine i 17 stepeni i 12 minuta geografske dužine.

Srednja zimska temperatura je minus 8, a srednja ljetna temperatura iznosi 21,3 stepena Celzijusa.

Ime Banja Luka je vjerovatno sintagma od starog pridjeva banj (banov) i imenice luka, što znači zemljište u vodi.

Banja Luka je dolazila u odnosu na broj stanovnika u red najsportskijih gradova Evrope. Banja Luka je danas grad u zamahu u razvoju i iz dana u dan dobija obrise istinskog Srednjoevropskog grada.